Bilgisayar Elleri

Buika – Soledad

http://www.youtube.com/watch?v=VDJWD2PBMrw

*****
İnen yükselir, 
yükselen iner, 
parlayan söner 
ve yükselen durur.
Kutadgubilig

*****
görsel: corbis
*****
BİR BAKIŞ İÇİN, DÜNYA

Bir bakış için: dünya;
Bir gülüş için: gökler;
Bir öpücük için bilmem
Neler verirdim bir öpücük için!
Gustavo Adolfo Becquer, Çeviren: Vehbi Taşar
****

BİLGİSAYAR ELLERİ
Bilgisayar elleri ne kadar rastgele? 

Bir çok briç oyuncusunun genel kanısı bilgisayar ellerinin acayip, egzotik ya da sinsice ayarlanmış olduğudur.
- offf kozlar gene 5-0 dağılmış...
- aman ya hiç bir empas geçmiyor...
- bütün oyunlar hep karşı aksa geliyor...
- bilgisayar ellerini hiç sevmiyorum...

- kesin direktör ayarladı bu tuzak elleri. 

Yukarıdaki gibi cümleleri, elleri bilgisayar ile dağıtılmış olan bir turnuva sırasında hemen hemen hepimiz duymuşuz veya kendimiz bile söylemişizdir. Kabul edelim ki bilgisayar ellerinin böyle kötü bir ünü var. Peki bilgisayar elleri gerçekten bu kötü ünü hak ediyorlar mı?
Cevap: Kesinlikle hayır. 
*

Bunun neden böyle olduğunu anlamak için ilk önce bilgisayarın elleri nasıl dağıttığına bakalım. Genellikle bütün bilgisayar programları (briç elleri dağıtan programlar) bir desteyi 52'lik bir dizi olarak görürler. Daha sonra çeşitli yöntemlerle bu diziyi rastgele bir sıraya dizerler, yani dağıtılacak olan kağıtların sırasını belirler ve daha sonra da bu diziyi 4 ele dağıtırlar.

*
Örnek 1-52 arasında ki sayıları düşünelim. 
Burada 1'i trefl 2lisi olarak kabul edersek 52 de Pik As olacaktır. Bilgisayar programı (eli dağıtan program) çeşitli yöntemlerle bu dizideki sayıların yerini rastgele olarak değiştirir. Bu demektir ki, artık dizi 1-2-3-4....52 olarak değil, 45-3-7..35 gibi devam etmektedir. Bundan sonra program artık rastgele sıralı hale gelen diziden sırayla kağıtları 4 ele dağıtır. (Not: Bütün programlar bu yöntemi kullanmamaktadırlar. Ama basit olarak açıklamak gerekirse temel olarak yapılan iş budur.)  
*
Bilgisayar elleri, insan eliyle dağıtılan ellerden farklı mı?
Bu soruya cevap verebilmek için öncelikle burada önemli olanının "rastgelelik" olduğunu vurgulamakta yarar var. 
Uzmanlarca insan eli ile dağıtılan bir elin rastgele sayılabilmesi için o eli dağıtanın desteyi en az "7" kere karıştırması  gerekli. Tamamen rastgele bir el edilebilmesi için daha azı yeterli değil, daha fazla karıştırmak ise ellerin daha rastgele olmasını sağlamıyor.  
*
Birçok araştırmadan sonra elde edilen matematiksel kanıtlar, briç dahil birçok kağıt oyununda kağıtların yeterince karışmadığını gösterir. 

Birçok oyuncu desteyi dağıtmadan önce en fazla 2-3 kere karıştırmaktadırlar. Bunun sonuncunda ise tam bir rastgelelik elde edilememektedir.  Yapılan araştırmaların sonuçlarına göre yeterince karıştırılmamış destelerde dengeli dağılımlara daha fazla rastlanmaktadır. 
Bu demektir ki yeterince karıştırılmamış bir elde kalan kozların 3-2 dağılma ihtimali minimum 7 kere karıştırılmış bir elden daha fazladır. Bunun sonucunda birçok oyuncu alıştığı gibi kozları eşit dağıtılmış(örnek olarak 4-1 dağılma ihtimali %28 olmasına rağmen) olarak bulamadığı zaman bilgisayara kin kusmaktalar, ama aslında bilgisayarın yaptığı gerçekten rastgele eller dağıtmaktır. Sonuç olarak bilgisayar ellerinin çok farklı gözüküyor olması aslında insan elleri ile dağıtılan ellerin yeterince karışmamış olması.  
*
Bilgisayar elleri hakkındaki bir diğer düşünce ise ellerin sıra dışı eller olmalarıdır. Bu durum tamamıyla elleri dağıtan programı kullanan kişiyle ilgili bir durumdur. Çeşitli programlar kağıtların dağılımını ayarlayabilirler. Örneğin bir program her seferinde kuzeye 18 puan ve dengeli eller, ya da 7 tane aynı renk 6-10 puan, vs. gibi eller dağıtabilir. Böylece bu eller eğitim için ya da başka amaçlarla kullanabilirler. 
Bunu yapmanın ise temel olarak iki yöntemi var. 
Birincisi daha önce rastgele dağıtılmış eller arasından verilen kriterlere uygun olanlarını seçmek ve dağıtmaktır. 
İkinci yöntem ise dağılım sırasında verilen kriterle uygun dağılımı sağlamaktır.
*
NOT:   Son yıllarda bazı matematikçiler 7 sayısının sadece hiç karışmamış olan (AKQDJ....) eller için geçerli olduğunu, daha önce karışmış bir elde 4 ile 5 karıştırma sonucunda tam rastgelelik elde edilebileceğini iddia ediyorlar. 
http://www.sciencenews.org/20001014/mathtrek.asp
“bodrumbric”